Το ΣτΕ ακυρώνει απαρτχάιντ για τους Ρομά Χαλανδρίου

Από τον κ. Π. ΔΗΜΗΤΡΑ (ΕΣΠΕ)

 Το Τμήμα Δ’ του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) με την απόφαση 4577/2015, ακύρωσε την από 13 Δεκεμβρίου 2013 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής (ΓΓΑΔΑ) να μεταστεγαστούν οι Ρομά Χαλανδρίου από την περιοχή του Νομισματοκοπείου στο Χαλάνδρι στη θέση Κανδήλι, στην κορυφή του Όρους Πατέρα στα όρια των Δήμων Μεγάρων και Μάνδρας, σε μιαν παλαιά αμερικανική βάση ραντάρ.

Το ΣτΕ αποφάνθηκε πως η απόφαση δεν ήταν σύννομη («λόγω ελλείψεως νομίμου ερείσματος») αφού εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή της από 3 Ιουλίου 2003 Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) η οποία όμως «δεν ρυθμίζει την περίπτωση μεταφοράς πληθυσμιακής ομάδας ήδη εγκατεστημένης από μακρού χρόνου σε ορισμένη περιοχή σε άλλα περιοχή» αλλά μόνο την «οργανωμένη εγκατάσταση πλανόδιων». Οι Ρομά Χαλανδρίου που ζουν περισσότερο από 30 χρόνια στο σημερινό καταυλισμό δεν είναι φυσικά πλανόδιοι και η «πλανοδοποίησή/νομαδοποίησή» τους από τη διοίκηση προκειμένου να μετεγκατασταθούν δεν είναι κατά το ΣτΕ σύννομη αλλά, προσθέτουμε εμείς, είναι και προδήλως ρατσιστική. ToΣτΕ, στην απόφασή του, παρατήρησε επίσης πως η ΚΥΑ αυτή είναι πιθανότατα συνολικά μη σύννομη (δηλαδή ακόμα και για «πλανόδιους») αφού βασίζεται σε ένα νόμο του 1940 για τη ρύθμιση θεμάτων με υγειονομικές διατάξεις, στα οποία θέματα όμως δεν περιλαμβάνεται η στέγαση! Δεδομένης της έλλειψης ερείσματος, το ΣτΕ δεν χρειάστηκε να εξετάσει το μεγάλο αριθμό λοιπών λόγων ακύρωσης που του είχαν υποβληθεί με τις αιτήσεις ακύρωσης.

Την εξ αρχής μη σύννομη απόφαση μετεγκατάστασης των Ρομά Χαλανδρίου στην Κορυφή του Όρους Πατέρα είχε πάρει η ΓΓΑΔΑ που υπάγεται στο Υπουργείο Εσωτερικών το Δεκέμβριο 2013 δηλαδήτην εποχή της κυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ. Το ΣτΕ «συνεκδίκασε» τις αιτήσεις ακύρωσης κατά των Υπουργών Εσωτερικών, Υγείας και Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 21 Απριλίου 2015, δηλαδήτην εποχή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ – Οικολόγων Πρασίνων. Οι αντίδικοι Υπουργοί Νίκος Βούτσης, Παναγιώτης Κουρουμπλής, Παναγιώτης Λαφαζάνης (σήμερα στη ΛΑΕ)και Γιάννης Τσιρώνης (Οικολόγοι Πράσινοι) επέμεινανστην απόφαση μετεγκατάστασης: αν οι Υπουργοί την είχαν ανακαλέσει θα καταργείτο η δίκη. Επιπλέον, ο εκπρόσωπός τους στην ακροαματική διαδικασία δικηγόρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους «στήριξε το απαρτχάιντ των Ρομά στην Κορυφή του Όρους Πατέρα κάνοντας μάλιστα απαξιωτικές αναφορές για το Δήμο Μεγαρέων και τους Ρομά Χαλανδρίου»  («Υπέρ του απαρτχάιντ των Ρομά και κορυφαίοι υπουργοί» http://booksjournal.gr/slideshow/item/1035-υπέρ-του-απαρτχάιντ-των-ρομά-και-κορυφαίοι-υπουργοί). Στο δε υπόμνημά τους μετά την ακροαματική διαδικασία «προσπάθησαν να αντικρούσουν το βασικό επιχείρημα των Ρομά πως δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε αυτούς μια Κοινή Υπουργική Απόφαση για προσωρινή μετεγκατάσταση πλανόδιων αφού δεν είναι πλανόδιοι αλλά μόνιμοι κάτοικοι (οι περισσότεροι δημότες) του Δήμου Χαλανδρίου από το 1975 (όπως βεβαιώνει η αρμόδια αστυνομική αρχή) για τους οποίους εφαρμογή έχει ο Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων. Τι απάντησαν οι Υπουργοί; Πως «οι Ρομά εξομοιούμενοι με τους πλανόδιους και τους ανθρώπους που ταξιδεύουν πρέπει να θεωρηθούν ως άτομα που δεν έχουν σταθερή κατοικία σε ένα μέρος… το επιχείρημα των αντιδίκων ότι είναι άλλο οι «Ρομά» [sic]και άλλοι οι πλανόδιοι πίπτει άνευ ετέρου στο κενό». Το απόλυτο ρατσιστικό στερεότυπο της νομαδοποίησης εδραιωμένων πληθυσμών που προσβάλλει όλους τους Ρομά Χαλανδρίου προβαλλόμενο από έναν «πρώτη φορά αριστερά» Υπουργό Εσωτερικών!» («Η ελαστική ιδεολογία του Νίκου Βούτση» http://booksjournal.gr/γνώμες/item/1061-η-ελαστική-ιδεολογία-του-νίκου-βούτση).

Τα υπομνήματα των αντίδικων υποβλήθηκαν στις 5 Μαΐου 2015. Το ΣτΕ με σπάνια ταχύτητα αποφάσισε την επόμενη ημέρα (!) 6 Μαΐου 2015 σε διάσκεψη να ακυρώσει την παράνομη απόφαση με το προαναφερθέν σκεπτικό, το οποίο απάλλασσε το ΣτΕ από του να εξετάσει τους πολλούς άλλους λόγους ακύρωσης. Δυσκολοεξήγητο είναι πάντως γιατί το ΣτΕ χρειάστηκε οκτώ μήνες για να δημοσιεύσει στις 29 Δεκεμβρίου 2015 την απόφασή του αυτή και μετά χρειάστηκε περισσότερο από άλλον ένα μήνα για να την καθαρογράψει και υπογράψει.

Τονίζεται πως η παράνομη απόφαση ήταν σε ισχύ μέχρι την ημέρα δημοσίευσης (29 Δεκεμβρίου 2015)  και μάλιστα δεν φαίνεται να έχει ακυρωθεί ούτε μέχρι σήμερα! Άλλωστε το πρόδηλα παράνομο έργο για τη διαμόρφωση οικισμού στο Όρος Πατέρα που κόστισε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ χρηματοδότησε η Περιφέρεια Αττικής τόσο επί Γιάννη Σγουρού όσο και επί Ρένας Δούρου («Αποκάλυψη: η Ρένα Δούρου χρηματοδοτεί το απαρτχάιντ των Ρομά!» http://booksjournal.gr/blog/item/734-αποκάλυψη-η-ρένα-δούρου-χρηματοδοτεί-το-απαρτχάιντ-των-ρομά). Άρα το ΣτΕ ακύρωσε μιαν απόφαση που στήριξαν νομικά και οικονομικά κυβερνήσεις και υπουργοί που σήμερα ανήκουν σε έξι κόμματα, από την άκρα δεξιά μέχρι την αριστερά.

Στο ΣτΕ είχαν προσφύγει με αιτήσεις ακύρωσης ο Δήμος Μάνδρας-Ειδυλλίας στις 10 Φεβρουαρίου 2014, ο Δήμος Μεγαρέων 16 Δεκεμβρίου 2013 και οι Ρομά Χαλανδρίου μέσω του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ)στις 20 Μαΐου 2014. Το ΣτΕ είχε ορίσει την εξέταση των αιτήσεων στις 21 Απριλίου 2015 με τη σειρά αυτή, άρα έπρεπε να εκδώσει τις αποφάσεις του με την ίδια σειρά. Ο Δήμος Μάνδρας-Ειδυλλίας (που δεν αγόρευσε κατά την ακροαματική διαδικασία) επικαλείτο ακόμα και ρατσιστικούς λόγους κατά των Ρομά ενώ και οι δύο Δήμοι Μεγαρέων και Μάνδρας πρόβαλαν λόγους ακύρωσης που είχαν σχέση με το αν εφαρμόστηκε σωστά η ΚΥΑ της οποίας την αρμοδιότητα για τη μεταστέγαση Ρομά γενικά αποδέχονταν. Άλλωστε ο Δήμος Μεγαρέων είχε αποδεχθεί τη μεταστέγαση Ρομά στον επίδικο χώρο αλλά, όπως ανέπτυξε, Ρομά Μεγάρων και όχι Ρομά Χαλανδρίου!

Μόνο οι Ρομά Χαλανδρίου μέσω του ΕΠΣΕ επικαλέστηκαν στην αίτηση ακύρωσης ως λόγο το ότι «ο καταυλισμός μας παρά την περί του αντιθέτου κρίση της καθ’ ης δεν είναι νομαδικής φύσεως αλλά αντίθετα, παραμένει επί δεκαετίες εδραιωμένος στην εν λόγω περιοχή, η δε πλειοψηφία των κατοίκων του απαρτίζεται από δημότες Χαλανδρίου, όλοι δε τυγχάνουν μόνιμοι κάτοικοι του Δήμου Χαλανδρίου. Για τη μη εφαρμογή της ΚΥΑ σε μόνιμους κατοίκους υπάρχει σχετική νομολογία» την οποία παρέθεσαν. Πρόσθεσαν πως «Όπως λοιπόν προκύπτει με σαφήνεια από τα ανωτέρω, εσφαλμένως και παρανόμως θεωρηθήκαμε «πλανόδιοι» από τις προσβαλλόμενες πράξεις, και αντιθέτως όντας μόνιμα εγκατεστημένοι κάτοικοι της περιοχής, θα έπρεπε να υπαχθούμε στις οικείες διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων … με βάση τις διατάξεις του οποίου άλλωστε αντιμετώπισε το θέμα της μεταστέγασης των Ρομά του καταυλισμού στο Αργοστόλι ο Δήμος Κεφαλλονιάς.»

Επειδή αυτός ο προβαλλόμενος λόγος υπήρχε λοιπόν μόνο στην τρίτη στο πινάκιο αίτηση ακύρωσης, το ΣτΕ τον εξέτασε «αυτεπαγγέλτως» όπως αναφέρει η απόφαση στην πρώτη και εξέδωσε την ακύρωση της απόφασης μετεγκατάστασης στην πρώτη στο πινάκιο αίτηση του Δήμου Μάνδρας – Ειδυλλίας (αριθμός 4577/2015) διατάσσοντας και την καταβολή δικαστικής δαπάνης στο Δήμο. Στη συνέχεια απέρριψε την αίτηση ακύρωσης του Δήμου Μεγαρέων ως απαράδεκτη γιατί στρεφόταν κατά προγενέστερης και καταργημένης πριν την υποβολή της αίτησης σχετικής απόφασης (αριθμός 4578/2015) και για αυτό δεν αποφάσισε καταβολή δικαστικής δαπάνης! Άλλωστε ο Δήμος Μεγαρέων είχε προηγουμένως χάσει και την αίτηση αναστολής εκτέλεσης της απόφασης (ΣτΕ 11/2014). Τέλος, κατάργησε τη δίκη για την αίτηση ακύρωσης των Ρομά Χαλανδρίου επειδή η σωστά προσβαλλόμενη απόφαση μετεγκατάστασης είχε ακυρωθεί με την προηγηθείσα απόφαση 4577/2015 στην αίτηση του Δήμου Μάνδρας – Ειδυλλίων (αριθμός 4579/2015) και διέταξε να επιστραφεί το παράβολο που είχε καταβληθεί από το ΕΠΣΕ. Στην αίτηση των Ρομά Χαλανδρίου δεν υπήρχε θέμα δικαστικής δαπάνης γιατί το ΣτΕ μετά από αίτημα του ΕΠΣΕ είχε εγκρίνει τη χορήγηση ευεργετήματος πενίας στους Ρομά Χαλανδρίου.

Στα πλαίσια του ευεργετήματος πενίας, το ΣτΕ διόρισε τη δικηγόρο Σωτηρία Νικολάου την οποία το ΕΠΣΕ ευχαριστεί για τη συνδρομή της, όπως ευχαριστεί τους δικηγόρους Χάρη Πεϊτσίνη, Θοδωρή Αλεξανδρίδη, Χρήστο Γραμματίδη, Ιωάννα Σωφρονά και Ντάνι Μανιού που, μαζί με το γράφοντα, συνέβαλαν με διάφορους τρόπους σε όλο το έργο της υπεράσπισης των στεγαστικών δικαιωμάτων των Ρομά Χαλανδρίου ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων. Άλλωστε, το ΕΠΣΕ υπενθυμίζει πως αν οι Ρομά Χαλανδρίου ζουν ακόμα στον καταυλισμό στο Νομισματοκοπείο και γλύτωσαν την έξωση αυτό οφείλεται στα ασφαλιστικά μέτρα προστασίας που επέβαλε στην Ελλάδα ο ΟΗΕ στις 10 Μαΐου 2013 μετά από προσφυγή του ΕΠΣΕ για λογαριασμό τους και είναι ακόμα σε ισχύ, εμποδίζοντας την απομάκρυνσή τους με τρόπο που θα τους καταστήσει άστεγους.

ΥΓ. Η «Καθημερινή» στις 16 Φεβρουαρίου 2016, σε σχετικό ρεπορτάζ, επέλεξε να αποκρύψει την αίτηση ακύρωσης των Ρομά Χαλανδρίου αναφέροντας μόνο τις αιτήσεις των δύο Δήμων, ακόμα και όταν ενημερώθηκε  (http://www.kathimerini.gr/849605/article/epikairothta/ellada/to-ste-akyrwse-sxedio-metastegashs-tsigganwn). Ακόμα χειρότερα την ίδια ημέρα, ο Δήμαρχος Μεγάρων Γρηγόρης Σταμούλης έδωσε συνέντευξη τύπου στην οποία περίπου έδωσε την εντύπωση πως η απόφαση μετεγκατάστασης ακυρώθηκε κατόπιν της δικής του αίτησης και πρόσθεσε αναίσχυντα ψευδώς πως μόνο ο Δήμος Μεγαρέων υπέβαλε σο ΣτΕ υπόμνημα μετά την ακροαματική διαδικασία -ενώ είχε υποβάλει και η δικηγόρος των Ρομά Χαλανδρίου –αλλά όχι ο δικηγόρος του Δήμου Μάνδρας – Ειδυλλίας  (http://megaratv.gr/index.php?page=8&vcat=2&video=1533)! 

http://booksjournal.gr