του Λευτέρη Κρέτσου
Oι καθαρίστριες του ΥΠΟΙΚ έχουν καταφέρει να έχουν την κοινωνία στο πλάι τους, γιατί μπορούν με την επιμονή τους να προκαλούν γεγονότα, ώστε να μην περνά απαρατήρητη και ανεκτή η εργασιακή αδικία στον δημόσιο βίο.
Η μαζικότητα της συναυλίας συμπαράστασης προς τις απολυμένες καθαρίστριες του ΥΠΟΙΚ, αλλά κυρίως ο σωρός των επιθετικών σχολίων και οι επιμέρους αήθεις επιθέσεις προς τη Χαρούλα Αλεξίου που ακολούθησαν από κυβερνητικά στελέχη και δημοσιογράφους γνωστών εκδοτικών συγκροτημάτων, δείχνουν ότι οι καθαρίστριες αποδεικνύονται πολύ σκληρές για να χάσουν τον αγώνα που δίνουν εδώ και μήνες.
Η επιτυχία της αγωνιστικής τους κινητοποίησης είναι αδιαμφισβήτητη, ακόμη και αν η δικαίωση της επαναπρόσληψής τους δεν έχει έρθει ακόμη. Αξίζει ωστόσο να δούμε και επιμέρους στοιχεία και όρους που καθιστούν την επιτυχία αυτή εφικτή.
1. Πρώτα από όλα οι καθαρίστριες αποτελούν μια ιδιαίτερη επαγγελματική ομάδα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Είναι γυναίκες, οι οποίες αμείβονταν με χαμηλούς μισθούς (450 έως 700 ευρώ μικτά), δίχως πρόσθετες παροχές από την εργασία τους, και οι οποίες σαφώς και δεν συνδέονται με εργατικές αριστοκρατίες - προϊόντα πελατειακών σχέσεων με τα κόμματα που εξουσίασαν τον τόπο τις τελευταίες δεκαετίες. Πώς μπορούν αυτοί οι εργαζόμενοι να ευθύνονται για τα τεράστια ελλείμματα και το υπέρογκο δημόσιο χρέος;
2. Οι καθαρίστριες έχασαν τη δουλειά τους εξαιτίας αντικοινωνικών διατάξεων για την διαθεσιμότητα, όπως και άλλοι εργαζόμενοι. Οι καθαρίστριες όμως συνδέονται πιο άμεσα, σε σχέση με άλλους πρώην εργαζόμενους στο Δημόσιο, με τους ανέργους του ιδιωτικού τομέα. Και αυτό γιατί οι σχέσεις εργασίας τους εμφάνιζαν παρόμοια χαρακτηριστικά με χιλιάδες καταπιεσμένους υπάλληλους του ιδιωτικού τομέα. Επιπλέον, οι καθαρίστριες μπορούν πιο εύκολα να δικαιολογήσουν την παρουσία τους στο οργανόγραμμα ενός υπουργείου ή μιας δημόσιας υπηρεσίας, σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις εργαζομένων στον χώρο της δημόσιας διοίκησης, των οποίων η προστιθέμενη αξία και τα εκκαθαριστικά σημειώματα μισθοδοσίας είναι ένα ζητούμενο. Επίσης, πολλές καθαρίστριες του ΥΠΟΙΚ βρίσκονται κοντά στο ηλικιακό όριο της συνταξιοδότησης και έχασαν το δικαίωμα στη συνταξιοδότηση, όταν ο αριθμός των επίσημα καταγεγραμμένων ανέργων (1.400.000 άτομα) προσεγγίζει απειλητικά τον αριθμό των απασχολουμένων στον ιδιωτικό τομέα.
3. Το συνδικαλιστικό όργανο των καθαριστριών δεν είναι ΠΑΣΚΕ και ΔΑΚΕ, δηλαδή δεν ανήκει στις συνδικαλιστικές παρατάξεις που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο διαδραμάτισαν ρόλο βραχίονα των κομματικών θέσεων του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. στα συνδικάτα με αντάλλαγμα εξυπηρετήσεις και ρουσφέτια. Οι καθαρίστριες δεν αποτελούν μέρος της παλιάς πολιτικής τάξης και της νομενκλατούρα που κατείχε προνομιακή θέση σε βάρος των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων. Η Αριστερά και τα κινήματα δεν έχουν λόγους να είναι καχύποπτα απέναντί τους.
4. Οι καθαρίστριες με τη δυναμική τους στάση υλοποιούν διακαείς πόθους και εκφράζουν την αγανάκτηση ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας που είδε τις συνθήκες ζωής και τα όνειρά του να ανατρέπονται δραματικά τα τελευταία χρόνια. Το δίκαιο των αιτημάτων τους και η δυναμική τους δράση είναι που επιβάλλει στα κόμματα και στην κοινωνία να είναι κοντά τους και όχι το αντίστροφο -και η κοινωνία από την πρώτη στιγμή, αγκάλιασε αυτόν τον αγώνα αξιοπρέπειας.
5. Οι καθαρίστριες συνήθως κερδίζουν όταν οργανώνονται και απεργούν. Αυτό δείχνει η διεθνής εμπειρία από το Justice for Janitors Campaign στις ΗΠΑ, στο αεροδρόμιο του Άμστερνταμ, τους οδοκαθαριστές στη Βραζιλία και την Αυστραλία, τη νέα νομοθεσία στην Ιρλανδία, στο Ισραήλ, στη Φινλανδία και τη Guangzhou της μακρινής Κίνας ή τις καθαρίστριες στο νοσοκομείο του Cisanellο στην Ιταλία, αλλά ακόμη και στην Ινδία, στη Νότια Αφρική, στη Σαουδική Αραβία, στο Μπαχρέιν, την Υεμένη και φυσικά στο Λονδίνο (London Living Wage Campaign). Οι κινητοποιήσεις τους κερδίζουν και αποτελούν διεθνώς εργαστήρι πειραματισμού και ανάδειξης επιτυχημένων μορφών εργατικής αντίστασης.
Ο κομβικός τους ρόλος στην εύρυθμη λειτουργία μιας επιχείρησης ενισχύει σημαντικά τη διαπραγματευτική τους θέση, όταν πραγματοποιούν απεργίες. Φανταστείτε ένα γραφείο, ένα supermarket ή μια οποιαδήποτε επιχείρηση δίχως προσωπικό καθαριότητας για μια εβδομάδα ή περισσότερο. Φανταστείτε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, που έχει ανάγκη την αναβάθμιση του προϊόντος ενός κλάδου όπως ο τουρισμός, δίχως ικανό προσωπικό καθαριότητας. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η άρνηση των αιτημάτων του προσωπικού καθαριότητας από τους εργοδότες μπορεί εύκολα να προκαλέσει κοινωνική οργή, καθώς οι περισσότερες κινητοποιήσεις αφορούν περιπτώσεις απολύσεων, ανασφάλιστης εργασίας και μισθών φτώχειας. Τέλος, ο καταμερισμός της εργασίας στον κλάδο της καθαριότητας συνδέεται με βαθύτερες κοινωνικές αδικίες και διαχωρισμούς (π.χ. επισφάλεια εργασίας γυναικών και μεταναστών), οι οποίοι γεννούν πιο εύκολα εκρήξεις στο δημόσιο αίσθημα ισότητας και δικαιοσύνης.
6. Οι καθαρίστριες και τα προβλήματά τους περνούσαν απαρατήρητα από τον δημόσιο βίο (μέχρι το γεγονός της δολοφονικής επίθεσης κατά της Κωνσταντίνας Κούνεβα) διευκολύνοντας τον αθέμιτο πλουτισμό των εργολάβων και τον τρυφηλό βίο του τρυφηλού εκλογικού σώματος στα χρόνια της ανάπτυξης. Οι καθαρίστριες δίνουν στην ελληνική κοινωνία μια ευκαιρία να εξορκίσει τις τύψεις της στις ίδιες και στον καθένα ξεχωριστά γι' αυτήν την απάθεια που έθρεψε άδικους ηγεμόνες και μανδαρίνους. Η συλλογική μνήμη αναπλάθεται καθημερινά από την επιρροή του παρόντος και επηρεάζει για πολλά χρόνια αργότερα τον τρόπο σκέψης της κοινωνίας. Και η κοινωνία θυμάται και το έγκλημα στην Κ. Κούνεβα και το πού οδήγησε ο συνδικαλισμός της "νομιμότητας" της ΠΑΣΚΕ και της ΔΑΚΕ.
Για όλους αυτούς τους λόγους είναι σωστό να εκτιμάται ότι οι καθαρίστριες όχι μόνο δίνουν έναν πολύ σημαντικό αγώνα για τις ίδιες, αλλά και ότι διδάσκουν την ελληνική κοινωνία και τους θεσμούς εργατικής και πολιτικής εκπροσώπησης ότι η κοινοτοπία του μνημονιακού κακού δεν είναι ανίκητη. Οι καθαρίστριες εμπνέουν τη συλλογική δράση με νέους τρόπους οργάνωσης των εργαζομένων και με ενθαρρυντικές αφηγήσεις (narratives) αντίστασης, οι οποίες προκαλούν ισχυρές πιέσεις στις συνδικαλιστικές και πολιτικές ηγεσίες να στραφούν σε μαχητικές δράσεις και κινητοποιήσεις από τα κάτω.
Αναδημοσίευση από avgi.gr
Ο Λευτέρης Κρέτσος είναι επίκουρος καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Greenwich
http://www.ergasianet.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου