Aποκαλυπτική, αναφορικά με τις στρατηγικές που έχουν επιλέξει να ακολουθήσουν τόσο η κυβέρνηση όσο και η αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά και για τις κοινωνικές «γκρίζες ζώνες» και τα πολιτικά «ελλείμματα» των σχεδιασμών του Μεγάρου Μαξίμου και της οδού Πειραιώς, είναι η έρευνα που παρουσιάζει σήμερα η «Νέα Σελίδα» και φέρει την επιστημονική υπογραφή ομάδας ερευνητών που μετέχουν στον ευρωπαϊκό μη κερδοσκοπικό οργανισμό CommonView.
Πρόκειται για ένα Εργαστήριο Μελέτης Εκλογικών Δεδομένων που αποτελείται από ερευνητές (κυρίως καθηγητές και συνεργάτες σε βρετανικά, ελληνικά, γαλλικά και βελγικά πανεπιστήμια και ιδρύματα), το οποίο διενεργεί ειδικές και στοχευμένες έρευνες χρησιμοποιώντας παραδοσιακά (τηλεφωνικές μετρήσεις) και διαδικτυακά «εργαλεία» σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.
Η έρευνα που διενεργήθηκε το προηγούμενο χρονικό διάστημα αποκωδικοποιεί το πολιτικό τοπίο τόσο ποσοτικά όσο και –κυρίως- ποιοτικά, γεγονός που είναι πολλαπλώς χρήσιμο, καθώς αναδεικνύονται με σαφήνεια οι κοινωνικές τάσεις και μια νέα διαστρωμάτωση του εκλογικού σώματος που επηρεάζεται από τα εισοδήματα, τους φόρους και την αγορά εργασίας.
Στη γενική πρόθεση ψήφου η ΝΔ (όπως σε όλες τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, αν και με αρκετά μεγάλες διακυμάνσεις) καταγράφει σαφές προβάδισμα 8,5 ποσοστιαίων μονάδων (29,3% έναντι 20,8 του ΣΥΡΙΖΑ), σε ένα σκηνικό εξακομματικής Βουλής, με τη Χρυσή Αυγή στην τρίτη θέση και με αυξημένο ποσοστό 9,1%, το ΚΚΕ με 7,1%, τη Δημοκρατική Συμπαράταξη με 5,9% και την Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου οριακά πάνω από το κοινοβουλευτικό «κατώφλι» του 3%.
Σε υψηλό ποσοστό (15,4%) κινείται, τέλος, η αδιευκρίνιστη ψήφος, κάτι που επιβεβαιώνει πόσο ευμετάβλητο είναι το πολιτικό τοπίο σε μεγάλη χρονική απόσταση από τις εκλογές - εκτός ακραίου απροόπτου - και με ανοιχτά ζητήματα σε σχέση με τους δανειστές και την πορεία της οικονομίας, τα οποία αναμφίβολα μπορούν να επηρεάσουν τη δυναμική των κομμάτων επί τα βελτίω ή επί τα χείρω.
Η «ακτινογραφία» της πρόθεσης ψήφου ανά κοινωνική κατηγορία
– Ο ΣΥΡΙΖΑ προπορεύεται κατά περίπου 5 ποσοστιαίες μονάδες της ΝΔ στην ομάδα ψηφοφόρων που έχουν μηνιαίο εισόδημα έως 600 ευρώ. Πρόκειται, προφανώς, για χαμηλοσυνταξιούχους, νέους εργαζόμενους, εργαζόμενους υπό μερική απασχόληση, δικαιούχους επιδόματος ανεργίας κ.ά. Σ’ αυτή την κοινωνική κατηγορία το κυβερνών κόμμα συγκεντρώνει ποσοστό 16,4% έναντι 11,2% της ΝΔ. Το προβάδισμα αυτό δείχνει ότι έχει βρει ανταπόκριση η προσπάθεια της κυβέρνησης να εστιάσει στις τάξεις με χαμηλά εισοδήματα μέσω συγκεκριμένων πολιτικών με σαφές κοινωνικό πρόσημο (π.χ., το έκτακτο βοήθημα που δόθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο).
– Ιδιαίτερα ανησυχητικό στοιχείο της έρευνας είναι το υψηλότατο ποσοστό της Χρυσής Αυγής (12,7%), η οποία εμφανίζεται ουσιαστικά ως δεύτερο κόμμα σε αυτή την κοινωνική κατηγορία – κάτι που πρέπει να δει κανείς συνδυαστικά με τον μέσο όρο της στη συγκεκριμένη δημοσκόπηση, που φτάνει το 9%. Πρόκειται πιθανότατα για συντηρητικούς ψηφοφόρους που μπορεί κατά το παρελθόν να έχουν ψηφίσει τη ΝΔ και οι οποίοι -επειδή δεν θέλουν να μετακινηθούν εκλογικά σε άλλα κόμματα- επιλέγουν αντανακλαστικά την Ακροδεξιά (!), μεταξύ άλλων και λόγω του σαφούς κοινωνικού ελλείμματος της στρατηγικής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το φαινόμενο έχει παρατηρηθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως, μάλιστα, στις γαλλικές προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, με τις μετακινήσεις δεξιών ψηφοφόρων (του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος) προς το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν, κατά κύριο λόγο στα φτωχότερα προάστια των γαλλικών πόλεων και στην επαρχία.
– «Στήθος με στήθος» κινούνται ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ στην κοινωνική κατηγορία με μηνιαίο εισόδημα από 601 έως και 1.800 ευρώ. Πρόκειται για μια κατηγορία πολιτών που αποτελούσε παλαιότερα τη λεγόμενη «μεσαία τάξη», τα εισοδήματα της οποίας έχουν υποστεί δραματική απομείωση κατά την επταετία των μνημονίων. Η ΝΔ προπορεύεται με κάτι περισσότερο από 1,5 μονάδα (στα όρια του στατιστικού σφάλματος),
ενώ παραμένει υψηλό (12,4%) το ποσοστό εκείνων που δηλώνουν ότι δεν έχουν αποφασίσει ακόμα. Στην κατηγορία αυτή η Χρυσή Αυγή χάνει τα ερείσματά της (5,1%), ενώ αρκετά υψηλό ποσοστό (6,7%) διατηρεί η Δημοκρατική Συμπαράταξη, γεγονός που παραπέμπει στην παλαιά πολιτική ηγεμονία του ΠΑΣΟΚ στον συγκεκριμένο κοινωνικό χώρο.
–Η πρωτοπορία της ΝΔ αποτυπώνεται με σαφέστατα χαρακτηριστικά στους πολίτες που εν μέσω βαθιάς κρίσης μπορούν να συγκεντρώνουν μηνιαίο εισόδημα άνω των 1.800 ευρώ. Μεταξύ αυτών το κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη παίρνει προβάδισμα 8 μονάδων από τον ΣΥΡΙΖΑ και, προφανώς, πρόκειται για ελεύθερους επαγγελματίες, μικροεπιχειρηματίες και εργαζόμενους (στελέχη) στον ιδιωτικό τομέα, κοινωνική τάξη, δηλαδή, που έχει πληγεί από τα μνημόνια αλλά και την υπερφορολόγηση των τελευταίων ετών. Σ’ αυτούς, η Δημοκρατική Συμπαράταξη διατηρεί σημαντικά ερείσματα, αφού στην πρόθεση ψήφου συγκεντρώνει 8,1%, ποσοστό μεγαλύτερο από τον εθνικό μέσο όρο που εμφανίζει σε όλες τις δημοσκοπήσεις.
–«Ισοπαλία» παρατηρείται στο γυναικείο κοινό (21,9% η ΝΔ έναντι 21,1% του ΣΥΡΙΖΑ). Δεδομένου ότι οι γυναίκες αποτελούν μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος, το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αντέχει, ενώ τα μικρότερα κόμμα κινούνται σε χαμηλά ποσοστά (πέριξ του 3%), επιβεβαιώνει τις πληροφορίες ότι Αλέξης Τσίπρας και Κυριάκος Μητσοτάκης εστιάζουν την επικοινωνιακή προσοχή τους εκεί, ενώ η κυβέρνηση λαμβάνει και προγραμματίζει πολιτικές που αφορούν στις άνεργες γυναίκες, στις μητέρες και στις γυναίκες συνταξιούχους.
–Σαρωτικό είναι το προβάδισμα της ΝΔ και προσωπικά του Κυριάκου Μητσοτάκη στους εργοδότες. Πρόκειται για μικρότερους και μεγαλύτερους επιχειρηματίες που έχουν, αναμφισβήτητα, πληγεί από την υπερφορολόγηση, την έλλειψη ρευστότητας και το πλήγμα στην ιδιωτική κατανάλωση. Μεταξύ αυτών η ΝΔ με τη σαφή φιλελεύθερη ρητορική της εμφανίζει «τετραπλό σκορ» με 44,5% έναντι 10,2% του ΣΥΡΙΖΑ. Το αποτέλεσμα αυτό της έρευνας προδίδει το μεγάλο πολιτικό «έλλειμμα» της κυβέρνησης και την πρόδηλη ανάγκη να προχωρήσει τις επενδύσεις, να ενισχύσει τη ρευστότητα στην αγορά και να εμφανίσει εν γένει πρόσωπο φιλικότερο προς την επιχειρηματικότητα.
–Διαφορά περίπου 6 μονάδων έχει ο ΣΥΡΙΖΑ έναντι της ΝΔ μεταξύ των δημοσίων υπαλλήλων. Πρόκειται για ένα πολυάριθμο και ισχυρό από πλευράς παρέμβασης εκλογικό κοινό, στο οποίο διατηρεί έντονη (πολύ πάνω από τον εθνικό μέσο όρο της) παρουσία και το ΠΑΣΟΚ (ΔΗΣΥ) με ποσοστό 13,6%. Η συγκεκριμένη κοινωνική κατηγορία δεν πείθεται, προφανώς, από τις πολιτικές της ΝΔ και κυρίως από την ακραία φιλελεύθερη πτέρυγα του κόμματος που συχνά μιλά επιθετικά για τον κρατικό τομέα και αφήνει ανοιχτή την πόρτα ακόμα και σε ομαδικές απολύσεις.
–«Ισοπαλία», τέλος, για ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ μεταξύ των ιδιωτικών υπαλλήλων. Η συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών έχει επηρεαστεί αρνητικά από τα «λουκέτα» των μνημονιακών χρόνων και τη μείωση της κατανάλωσης.
Στη δημοσκόπηση της CommonView διατυπώνεται το ερώτημα ποια κυβέρνηση μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα συγκεκριμένα επιμέρους κοινωνικά θέματα. Το πρώτο εύρημα το οποίο πρέπει να επισημανθεί είναι ότι στα ζητήματα της ανεργίας, της διαφθοράς, των εργασιακών σχέσεων και των χαμηλών μισθών, της υπερφορολόγησης και του κοινωνικού κράτους το μεγαλύτερο ποσοστό απαντά «καμία κυβέρνηση», σε ένα μοτίβο που δημιουργεί ουσιαστικά τριχοτόμηση του εκλογικού σώματος.
Η απάντηση «μια κυβέρνηση με κορμό τη ΝΔ» πλειοψηφεί στους τομείς της ανεργίας (32,3% έναντι 23,8%) και της υπερφορολόγησης (34,8% έναντι 18,34%), ενώ οι ψηφοφόροι επιλέγουν «μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ» ως καλύτερη για να αντιμετωπίσει τα θέματα της διαφθοράς (28,08% έναντι 18,94%), των εργασιακών σχέσεων και των μισθών (29,06% έναντι 24,16%) αλλά και του κοινωνικού κράτους (35,4% έναντι 21,7%).
Τέλος, σε μια σειρά γενικών ερωτήσεων οι πολίτες τοποθετούνται ως εξής:
–Το 54% («συμφωνώ» και «μάλλον συμφωνώ») λέει ότι «η οικονομία λειτουργεί καλύτερα όσο λιγότερο παρεμβαίνει το κράτος»
–Το 63% διαφωνεί με τη συγκρότηση κυβέρνησης τεχνοκρατών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων σχετικά με τους δανειστές και τις μεταρρυθμίσεις
–Το 83,5% ζητά να διατηρηθεί και να επεκταθεί με κάθε θυσία το κοινωνικό κράτος
–Το 55% διαφωνεί ότι το εργασιακό κόστος είναι αποτρεπτικό για τις επενδύσεις
–Το 64,3% εμφανίζεται κατά του κομματικού συνδικαλισμού και λέει ότι «δεν διασφαλίζει υγιείς εργασιακές σχέσεις»
–Το 87% λέει «ναι» στην παροχή εγγυημένου εισοδήματος σε όσους το έχουν ανάγκη
–Το 82,5% θεωρεί ότι η Δικαιοσύνη είναι πιο φιλική προς τους πλούσιους
Focus
Ποια μηνύματα στέλνουν οι πολίτες
Παρατήρηση 1η: Στο μέσο της κυβερνητικής θητείας και υπό την πίεση μιας εξαιρετικά δυσμενούς (για την κυβέρνηση) συγκυρίας, εξαιτίας των πιέσεων που δέχεται από τους δανειστές, και μετά την πρόσφατη ψήφιση επώδυνων μέτρων, τα αποτελέσματα της έρευνας αποσαφηνίζουν τις ιδεολογικές γραμμές μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα και εκείνοι οι πολίτες που επιθυμούν να διατηρηθεί το κοινωνικό πρόσημο στην ασκούμενη πολιτική εξακολουθούν να στηρίζουν -με σαφή κριτική διάθεση- την κυβέρνηση, ενώ τα σχετικά υψηλότερα εισοδήματα και η επιχειρηματικότητα προτιμούν την πολιτική πρόταση της ΝΔ.
Παρατήρηση 2η: Το σοβαρότερο πολιτικό «έλλειμμα» της κυβέρνησης εντοπίζεται στη σημαντική μερίδα πολιτών που, είτε άμεσα είτε έμμεσα, συνδέονται με τη λειτουργία της αγοράς. Για να μειώσει τη διαφορά από τη ΝΔ -σε αυτά τα εκλογικά «κοινά»- η κυβέρνηση οφείλει να αντιμετωπίσει την οικονομική ασφυξία της αγοράς, την υπερφορολόγηση και τους σχετικά αργούς ρυθμούς προώθησης των επενδύσεων.
Παρατήρηση 3η: ΣΥΡΙΖΑ και Δημοκρατική Συμπαράταξη εμφανίζονται να συγκλίνουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες του εκλογικού σώματος, υπό την έννοια ότι στις κατηγορίες αυτές το μεν κυβερνών κόμμα προπορεύεται με διαφορά από τη ΝΔ, η δε ΔΗΣΥ (ΠΑΣΟΚ) διατηρεί ποσοστά κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο. Αυτό αιτιολογεί, βεβαίως, τη σκληρή αντιπολιτευτική στάση της κυρίας Φώφης Γεννηματά έναντι της κυβέρνησης (επειδή ηγεμονεύει πολιτικά σε «κοινά» όπου διατηρεί ακόμα ερείσματα το ΠΑΣΟΚ), αποκαλύπτει, ωστόσο, ότι υπάρχουν κοινά ιδεολογικά σύνορα μεταξύ των δύο κομμάτων στο ευρύτερο και ευρύχωρο πλαίσιο αυτού που ορίζεται ως Κεντροαριστερά.
