Ουκρανική τραγωδία: Τα διδάγματα και οι «χρήσιμοι ηλίθιοι» της ιστορίας Του Γεωργίου Παπασίμου

Γιώργος Χ. Παπασίμος

Δικηγόρος | Φιλοτίου 2-4 | 210 8237 140 

Από το μεγάλο όλεθρο που αποτελεί η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι συνεχείς πολεμικές συγκρούσεις επί 11 ημέρες, ανατρέποντας πλήρως τις σταθερές που δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, εξάγονται ορισμένα κρίσιμα διδάγματα:

Πρώτον, ουδείς μπορεί να προβλέψει το μέλλον των ιστορικών γεγονότων όπως διαχρονικά έχει αποδειχθεί. Παρόλα αυτά παρατηρούμε ιδιαίτερα λόγω της αλαζονείας των νικητών πολλές φορές να ακολουθείται η λεγόμενη γραμμική αντίληψη της ιστορίας. Κάτι τέτοιο, συνέβη μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού το 1989 και τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Οι νικήτριες δυτικές ελίτ παρασυρμένες από την αλαζονεία και την απληστία τους θεώρησαν ότι η καταβεβλημένη πολιτικά και οικονομικά τότε Ρωσία δεν θα μπορούσε να ανακάμψει και έτσι προτίμησαν να την αφήσουν πληγωμένη στο περιθώριο. Η πολιτική αυτή αποδείχθηκε καταστροφική και εντελώς μικρόνοοη, ιδιαίτερα για την Ευρώπη, της οποίας η Ρωσία αποτελεί συστατικό μέρος της. Αντί του οράματος του Ντε Γκωλ για την Ευρώπη από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια Όρη επικράτησε η άποψη της αποκοπής της Ρωσίας από την ευρωπαϊκή ασφάλεια με παράλληλη ενσωμάτωση στους δυτικούς θεσμούς όλων των υπόλοιπων κρατών του πρώην ανατολικού μπλοκ. Απαιτήθηκαν μόλις τριάντα τέσσερα χρόνια για να φανούν οι οδυνηρές συνέπειες αυτής της πολιτικής και να οδηγηθούμε στη σημερινή χαοτική κατάσταση. Μάλιστα στην σημερινή εποχή της σύγκρουσης των υπό διαμόρφωση παγκοσμίων ηγεμονικών πόλων κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει ένα Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το γεγονός ότι είναι πασιφανές σε όλους ότι θα πρόκειται για την πλήρη καταστροφή του πλανήτη και της ανθρωπότητας, λόγω των πυρηνικών όπλων. Τέλος εβδομήντα επτά χρόνια από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου λόγω του ουκρανικού έχουμε την απόφαση για ισχυρό επανεξοπλισμό της Γερμανίας, κάτι που μπορεί στο μέλλον να μετατραπεί σε ένα νέο παγκόσμιο πρόβλημα.

Δεύτερον, παρά την πρόοδο της ανθρωπότητας και τους θεσμούς που δημιουργήθηκαν μετά το καταστροφικό Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όσον αφορά την επικράτηση του Διεθνούς Δικαίου (ΟΗΕ), ο αναθεωρητισμός και οι θεωρίες περί ζωτικού χώρου (lebensraum) βρίσκονται στο προσκήνιο ιδιαίτερα στη σημερινή ρευστή πολυπολική παγκόσμια κατάσταση. Ένας μάλιστα εκ των πρωταγωνιστών του αναθεωρητισμού είναι ο εξ ανατολής γείτονας μας  που πρέπει να μας εμβάλει σε ιδιαίτερη ανησυχία και προσοχή για τη διασφάλιση των εθνικών δικαίων μας.

Τρίτον, ο πόλεμος συνεχίζει να αποτελεί την πολιτική με άλλα μέσα, όπως είχε διατυπώσει ο Κλαούζεβιτς και βασικός παράγοντας αποτελεί η ισχύς κάθε χώρας (Θουκυδίδης, Κονδύλης). Μία από τις επιπτώσεις και συνέπειες της ουκρανικής τραγωδίες αποτελεί  η επαναφορά του πολέμου ως μέσου λύσεων των διαφορών στον ευρωπαϊκό χώρο μετά τους οδυνηρούς Α’ και Β’ Παγκόσμιους Πόλεμους, που μετέτρεψαν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες σε στάχτες και η αναβίωση του Ψυχρού Πολέμου. Η καταπάτηση των αρχών του Διεθνούς Δικαίου από τη Ρωσία, μόνιμο μέλος του ΟΗΕ, σε ευρωπαϊκό χώρο (κανείς δεν πρέπει να ξεχνά ότι την πρωτοπορία έχουν οι ΗΠΑ με την Γιουγκοσλαβία και όχι μόνο) ανοίγει τις ορέξεις διαφόρων επίδοξων αναθεωρητών της. Όπως τόνισε πρόσφατα σε συνέντευξη του ο φιλόσοφος Γιουβάλ Νώε Χαράρι στην Ουκρανία υπονομεύτηκε το μεγαλύτερο πολιτικό επίτευγμα της ανθρωπότητας, που ήταν η παρακμή του πολέμου, αφού ο πόλεμος πλέον εμφανίζεται ξανά με ορμή ως βασικό εργαλείο διαμόρφωσης των παγκόσμιων ισορροπιών.

Τέταρτον, η ουκρανική κρίση κατέδειξε τον γεωπολιτικό νανισμό της Ευρώπης παρά το γεγονός ότι αυτή λόγω του ιστορικού πολιτισμικού βάρους που φέρει θα έπρεπε να έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο και όχι να είναι ουραγός στον υπό διαμόρφωση Κόσμο. Οι συνέπειες για την Ευρώπη είναι πλέον καταλυτικές. Πέραν της πλήρους επικυριαρχίας των ΗΠΑ ως παρόχου της ασφαλείας στις χώρες του ΝΑΤΟ. Το τεράστιο ενεργειακό πλήγμα και η μονομερής εξάρτηση της απειλεί σε πλήρη εκτροχιασμό την ευρωπαϊκή οικονομία μετά το προηγηθέν σοκ της πανδημίας του κορωνοϊου και σε αποσάθρωση των κοινωνιών της. Πρόκειται για τα επίχειρα της γερμανοποίησης της Ε.Ε. κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, που είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη αδυναμία αυτής να αποκτήσει αυτόνομο γεωπολιτικό ρόλο σε ένα κόσμο, που διαμορφώνεται σε πολυπολική μορφή μετά την εμφάνιση των «ρυτίδων» της αμερικανικής ηγεμονίας στις προηγούμενες δεκαετίες.

Πέμπτον, η ουκρανική κρίση για μια ακόμα φορά κατέδειξε το σοβαρό ρόλο στην υπό διαμόρφωση ιστορική πραγματικότητα των λεγομένων «χρήσιμων ηλιθίων» της ιστορίας. Εκείνων δηλαδή που εντελώς ηλιθιωδώς πρωτοστατούν σε βάρος αντικειμενικά των ιδίων συμφερόντων τους υπέρ συμφερόντων τρίτων. Χαρακτηριστική περίπτωση σε αυτό αποτελεί η ουκρανική κυβέρνηση, η οποία υιοθετώντας και πιστεύοντας τα «φληναφήματα» των ΗΠΑ και των δυτικών ευρωπαίων περί εισόδου της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και στους άλλους δυτικούς θεσμούς, διέλυσε τις ισορροπίες οι οποίες έπρεπε να διατηρηθούν απέναντι στην Ρωσία που αντικειμενικά είχε εύλογες ανησυχίες για την ασφάλεια της. Όμως, όφειλε η ουκρανική ηγεσία να λάβει σοβαρά υπόψη το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες οι ΗΠΑ ευρισκόμενες σε διαδικασία σταδιακής ηγεμονικής παρακμής έχουν κατά σειρά εγκαταλείψει χωρίς καμία εξήγηση σημαντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις και συμμάχους. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί το ξεπούλημα των Κούρδων από την κυβέρνηση Τραμπ και η κυνική εγκατάλειψη τους στα νύχια του Ερντογάν όταν τα προηγούμενα χρόνια αποτελούσαν τον σημαντικότερο σύμμαχο τους στον αγώνα για την καταστροφή του ISIS. Επίσης, η πρόσφατη χαοτική αποχώρηση τους από το Αφγανιστάν στο οποίο είχαν παρουσία επί 20 έτη επενδύοντας τρισεκατομμύρια δολάρια αφήνοντας τη χώρα αυτή στην απόλυτη δικαιοδοσία των Ταλιμπάν. Μόνο «χρήσιμοι ηλίθιοι» θα πίστευαν ότι οι ΗΠΑ θα διακινδύνευαν τα δικά τους παγκόσμια και γεωπολιτικά συμφέροντα υπέρ της Ουκρανίας. Πρέπει μάλιστα να σημειωθεί ότι στην παγίδα των ΗΠΑ και τη μετατροπή της Ουκρανίας σε Ιφιγένεια έπεσε και ο Πούτιν ο οποίος εκτιμώντας εσφαλμένως ότι η αυτή θα του παραδοθεί εύκολα είναι υποχρεωμένος για τη διατήρηση του στην εξουσία να προχωρήσει σε εκτεταμένες καταστροφές των πόλεων της Ουκρανίας, πολιτική που είναι σε βάρος αντικειμενικά των ρωσικών συμφερόντων.

Τέλος, στη χορεία των χρησίμων ηλιθίων της ιστορίας παρατηρούμε ότι πρωτοστατούν με μεγάλη ευκολία και οι ελληνικές πολιτικές ηγεσίες. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε καταρχάς την κάκιστη συμφωνία των Πρεσπών για το Μακεδονικό κατά την οποία περίοδο είχαν απελαθεί Ρώσοι διπλωμάτες, οι οποίοι δήθεν δωροδοκούσαν Δημάρχους στη Βόρεια Ελλάδα (!). Και βέβαια την αψυχολόγητη, ακατανόητη και επικίνδυνη απόφαση της σημερινής κυβέρνησης της ΝΔ να εντάξει τη χώρα στην πρώτη γραμμή του αντιρωσισμού στέλνοντας  και  στρατιωτικό υλικό στην Ουκρανία (κατασχεθέντα ρωσικά καλάσνικοφ ουκρανικής προέλευσης!) όταν τα στοιχειώδη εθνικά συμφέροντα των δύο κρατικών οντοτήτων του Ελληνισμού απαιτούν ισορροπημένες και προσεκτικές κινήσεις προς τη Ρωσία. 

Η κυβερνητική επιχειρηματολογία ότι μπαίνοντας στην πρώτη γραμμή κατά της Ρωσίας θα υποχρεώσουμε στο μέλλον το ΝΑΤΟ και τις ευρωπαϊκές χώρες να μας συνδράμουν σε περίπτωση τουρκικής απειλής μόνο θυμηδία προκαλεί αφού είναι γνωστό ότι για το ΝΑΤΟ ο επιτήδειος ουδέτερος γείτονας αποτελεί προτεραιότητα. Η διασφάλιση της άμυνας και των εθνικών δικαίων της Ελλάδος περνάει μόνο μέσα από εμάς και την συνεκτική στρατηγική αποτροπής, της οποίας βασικό συστατικό αποτελεί και η καλλιέργεια πολύπλευρων και ισορροπημένων σχέσεων με όλους τους γεωπολιτικούς παίχτες.